AB Müktesebatı :
Müktesebat, son katılım müzakereleri için 31 başlık altında sınıflandırılmıştır. Ancak Hırvatistan ve Türkiye ile başlayan müzakere sürecinde bu sayı, geniş kapsamlı bazı konuların bölünmesi suretiyle 31’den 35’e çıkarılmıştır. AB müktesebatı; 35 konu başlığından oluşan toplumsal hayatı ilgilendiren bütün alanlarda AB’nin yürürlükte olan hukuk sistemi ve kurallar bütünüdür.
AB Müktesebatı Başlıkları:
1. Malların Serbest Dolaşımı
2. İşçilerin serbest dolaşımı
3. Yerleşme hakkı ve hizmet sunma serbestîsi
4. Sermayenin serbest dolaşımı
5. Kamu ihaleleri
6. Şirketler hukuku
7. Fikri mülkiyet hukuku
8. Rekabet politikası
9. Mali hizmetler
10. Bilgi toplumu ve medya
11. Tarım ve kırsal kalkınma
12. Gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası
13. Balıkçılık
14. Ulaştırma politikası
15. Enerji
16. Vergilendirme
17. Ekonomik ve parasal politika
18. İstatistik
19. Sosyal politika ve istihdam
20. İşletme ve sanayi politikası
21. Trans-Avrupa ağları
22. Bölgesel politika ve yapısal araçların koordinasyonu
23. Adli konular ve temel haklar
24. Adalet, özgürlük ve güvenlik
25. Bilim ve araştırma
26. Eğitim ve kültür
27. Çevre
28. Tüketici ve sağlığın korunması
29. Gümrük birliği
30. Dış ilişkiler
31. Dışişleri, güvenlik ve savunma politikası
32. Mali kontrol
33. Mali ve bütçesel hükümler
34. Kurumlar
35. Diğer konular
Avrupa Birliği Müzakere Sürecinde İçişleri Bakanlığı:
Avrupa Birliği müzakere surecinde İçişleri Bakanlığı’nın önemli rol ve işlevi bulunmaktadır. Müzakerelerin yapılacağı 35 fasıldan 20 fasıl Bakanlığımız ile ilgilidir. Bahse konu müzakere fasıllarından iki tanesi (23. Fasıl: Yargı ve Temel Haklar ve 24. Fasıllar: Adalet, Özgürlük ve Güvenlik) esastan diğer 18 tanesi de dolaylı olmak üzere İçişleri Bakanlığı sorumluluk alanındaki konuları içermektedir. Bu fasıllar:
1) Malların Serbest Dolaşımı
2) İşçilerin Serbest Dolaşımı
3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestîsi
4) Sermayenin Serbest Dolaşımı
7) Fikri Mülkiyet Hukuku
10) Bilgi Toplumu ve Medya
12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı
13) Balıkçılık
14) Taşımacılık Politikası
15) Enerji
18) İstatistik
19) Sosyal Politika ve İstihdam
21) Trans-Avrupa Şebekeleri
22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu
23) Yargı ve Temel Haklar
24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik
27) Çevre
28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması
29) Gümrük Birliği
31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları
32) Mali Kontrol
Açılmış olan fasılların dokuz tanesi İçişleri Bakanlığının da içinde olduğu fasıllardandır.
Siyasî Kriterler :
Bu başlık Türkiye’yi, demokrasiyi güvence altına alan kurumların istikrarı, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve azınlıkların korunması konularını içeren Kopenhag Siyasî Kriterlerini karşılamaya yönelik ilerlemesi yönüyle değerlendirmektedir. Bölüm ayrıca, uluslararası yükümlülükler, bölgesel işbirliği, AB’ye üye ve genişleme kapsamındaki ülkeler ile iyi komşuluk ilişkileri konularını gözden geçirmektedir.
Siyasî Kriterler başlığı altında şu konular yer almaktadır:
Demokrasi ve hukukun üstünlüğü, yolsuzlukla mücadele politikası, insan hakları ve azınlıkların korunması, insan haklarına ilişkin belgelerin onaylanması, insan haklarının geliştirilmesi ve insan hakları ihlallerinin cezasız kalmaması, adalete erişim, cezaevleri, toplanma özgürlüğü, dernek kurma özgürlüğü, sivil toplum örgütleri, dini özgürlükler, ekonomik ve sosyal haklar, kadın hakları, çocuk hakları, sosyal olarak savunmasız ve/veya engelli kişiler, işçi hakları ve sendikalar, ayrımcılığın önlenmesi, mülkiyet hakları, azınlık hakları, kültürel haklar, doğu ve güneydoğu’daki durum, mülteciler ve yerlerinden edilmiş kişiler, bölgesel konular ve uluslararası yükümlülükler, diğer genişleme ülkeleri ve komşu üye devletlerle ikili ilişkiler
23. Fasıl: Yargı Ve Temel Haklar Faslı :
Bu başlık altında yer alan konular, siyasi kriterlerle yakından ilgili olup, Avrupa Birliği'nde adalet, özgürlük ve güvenlik alanının yaratılmasında önemli bir yere sahip olan bağımsız, güvenilir ve etkili bir yargı örgütlenmesine ve yargının hızlı ve sağlıklı işleyişine ilişkin hususları ve insan haklarıyla ilgili hukuksal araçları içeren bir yapıya sahip olmayı içermektedir.
24. Fasıl: Özgürlük ve Güvenlik :
24. Fasıl “Adalet Özgürlük Güvenlik” kapsamındaki konular daha çok Avrupa Birliğinin suçla mücadele politikalarını içermektedir. Bununla beraber suçla mücadele kapsamında değerlendirilmeyen fakat bahse konu fasıl altında yer verilen konular da vardır.
Bu fasılda ele alınan konular: iltica, göç, dış sınırlar ve schengen, vize politikası, ceza ve hukuk konularında adli işbirliği, polis işbirliği, örgütlü suçlarla mücadele, insan ticaretiyle mücadele, terörizmle mücadele, uyuşturucu ile mücadele ve gümrük işbirliği başlıklarından oluşmaktadır.
Bu başlık, Adalet ve İçişleri Alanında İşbirliği başlığının, “Adalet, Özgürlük ve Güvenlik” ve “Yargı ve Temel Haklar” şeklinde ikiye bölünmesi suretiyle oluşmuştur. Bu başlık altındaki AB politikalarının amacı, Birliği bir özgürlük, güvenlik ve adalet alanı olarak muhafaza etmek ve daha da geliştirmektir.
Sınır kontrolü, vize, göç, iltica, uyuşturucu madde kaçakçılığı ve karapara aklama, örgütlü suçlar, terörizm, sahtecilik ve yolsuzlukla mücadele, polis ve adli işbirliği, gümrük işbirliği, veri koruma ve mahkeme kararlarının karşılıklı tanınması ve insan haklarıyla ilgili hukuksal araçlar gibi konularda, üye devletler, yeterli ve kabul edilebilir uygulama standartlarını temin etmek için gerekli donanıma sahip olmalıdır.
İdari kapasite, katılım tarihine kadar bu standartlara uygun hale gelmiş olmalıdır. Buna ilâveten, bağımsız, güvenilir ve etkili bir yargı ve polis örgütlenmesi de büyük öneme haizdir. Bu başlık altında yer alan en gelişmiş bölüm, AB içinde sınır kontrollerinin kaldırılmasını öngören Schengen müktesebatıyla ilgilidir. Ancak, bu müktesebatın önemli bir kısmının yeni bir üye devlete uygulanması, katılımın gerçekleşmesiyle değil, bir süre sonra, ayrı bir Konsey Kararını takiben olmaktadır.
Bakanlığımızı İlgilendiren Diğer Müzakere Fasılları
1) Malların Serbest Dolaşımı :
Kıbrıs sorununun çözümü faslın açılış kriteridir.
Bu fasıldaki mevzuat uyumu konusunda 2008 yılı Ulusal Programında herhangi bir mevzuat uyum taahhüdü bulunmamaktadır. Ancak 2007-2013 Mevzuat Uyum Programı içinde bu fasılda yer alan • “6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun ile 2521 sayılı Avda ve Sporda Kullanılan Tüfekler, Nisan Tabancaları ve Av Bıçaklarının Yapımı, Alımı, Satımı ve Bulundurulmasına dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” hazırlanması İçişleri Bakanlığının sorumluluk alanında yer almıştır. Çalışmalar bu kapsamda devam etmektedir.
2) İşçilerin Serbest Dolaşımı :
Bu fasılda mevzuat uyumu konusunda gerek 2008 Ulusal Program ve gerekse 2007 – 2013 Müktesebat Uyum Programı kapsamında Bakanlığımız sorumluluk alanında herhangi bir mevzuat değişikliği taahhüdümüz yoktur. Bakanlığımız bu konu başlığında çıkarılacak Kanun ve yönetmeliklerde katkı sağlayacaktır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 89. Maddesinde belirtildiği üzere, yabancıların oturma izinleri ve çalışma izinleri ortak değerlendirilen konular olduğundan çalışmalarda bu kapsamda katkı verilmektedir.
3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestîsi :
Kıbrıs sorununun çözümü faslın açılış kriteridir.
Bu fasıl kapsamında 2008 UP’de Bakanlığımız sorumluluk alanında herhangi bir mevzuat değişikliği yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak fasıl kapsamındaki çalışma gruplarında Bakanlığımız bağlı kuruluşu Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ve Emniyet Genel Müdürlüğü Yabancılar Hudut İltica Dairesi Başkanlığı tarafından katılım sağlanmaktadır.
4) Sermayenin Serbest Dolaşımı :
Fasıl müzakereye açılmıştır.
2008 UP’ de Bakanlığımızın herhangi bir mevzuat değişikliği taahhüdü yoktur. Ancak Faslın kapanış kriterlerinden iki tanesi Bakanlığımızın da sorumluluk alanına girmekte olup kara paranın aklanması ile ilgili konu başlığında idari kapasitenin artırılması ile ilgili eğitimlerde işbirliği yapılmaktadır.
7) Fikri Mülkiyet Hukuku :
Fasıl müzakereye açılmıştır.
Bu fasıl kapsamında 2008 UP’de herhangi bir mevzuat değişikliği yükümlülüğümüz bulunmamakla birlikte kurumsal kapasite anlamındataahütler aşağıdaki gibidir.
• “Polisin fikri ve sınaî mülkiyet hakları konusunda kapasitesinin güçlendirilmesine yönelik seminerler düzenlenmesi (UP/2009)”
• “Korsan ve taklitçiliğin yoğun olduğu illerde fikri ve sınaî mülkiyet hakları ihlalleri konusunda asayişten sorumlu birimlerde görevli personele bilinçlendirme eğitimi verilmesi (UP/2009)” başlıklarında Bakanlığımız bağlı Kuruluşu EGM Güvenlik Daire Başkanlığı tarafından gerekli çalışmalar devam etmektedir.
10) Bilgi Toplumu ve Medya :
Fasıl müzakereye açılmıştır.
Fasıl kapsamında 2008 UP’de gerek mevzuat uyumunda ve gerekse kurumsal kapasite artırım konusunda taahhütlerimiz bulunmaktadır.
Bahse konu taahhütler ve yılları aşağıdaki gibidir.
• Acil hizmetler alanında koordinasyonu sağlamak üzere İller İdaresi Genel Müdürlüğünde bir birimin kurulması (2008-2009)
• Acil Hizmetlerin Sağlanmasına İlişkin Kanun (/2009-2010)
• Pilot uygulama sonrasında, her bir ilde acil hizmetlerin yürütülmesi konusunda sorumlu olacak ayrı birimlerin oluşturulması (2010-2011)
• Acil hizmetlerin yürütülmesi konusunda eğitim ve danışmanlık hizmeti yoluyla kurumsal kapasitenin artırılması (2010/2011)
Bu kapsamda Bakanlığımız İller İdaresi Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmalar devam etmektedir.
12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı :
Fasıl müzakerelere açılmıştır.
Bu çalışmalar kapsamında 2008 UP’de Bakanlığımız sorumluluk alanındaki taahütlerimiz ve yılları aşağıdaki gibidir.
• “TSE’nin Önlenmesi Kontrol ve Eradikasyon Kurallarını Belirleyen Düzenleme” nin yapılması çalışmaları içerisinde Bakanlığımız da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Çevre Bakanlığı önderliğinde ortak çalışmalar yürütecektir. (2011)
• “1774/2002 sayılı Tüzüğe uyumlu olarak hazırlanacak düzenleme” (2011 yılı sonrası)
Bakanlığımız Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmalar devam etmektedir.
13) Balıkçılık :
Kıbrıs sorununun çözümü faslın açılış kriteridir.
2008 UP’de Mevzuat uyum taahhüdümüz bulunmamaktadır. Gemi izleme sistemleri, av kayıtları ve kontroller ile ilgili olarak Bakanlığımız bağlı kurumu Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlarla ortak çalışmalar yürütülmektedir.
14) Taşımacılık Politikası :
Kıbrıs sorununun çözümü faslın açılış kriteridir. Bu fasılda 2008 UP’de Bakanlığımız mevzuat uyum taahhütleri aşağıdaki gibidir.
• 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun (2009)
• Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2009)
• Ticari Araçların Yol Kenarında Teknik Kontrollerinin Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (2011 sonrası )
• Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2011 sonrası)
Bu çerçevede EGM’nin ilgili Daire Başkanlıkları tarafından çalışmalar yürütülmektedir.
18) İstatistik :
Fasıl müzakerelere açılmıştır. 2008 UP’de Bakanlığımız sorumluluk alanında mevzuat uyum taahhüdümüz bulunmamaktadır. TUIK ile ortak çalışmalara katkı sağlanmaktadır. Fasıl çalışmalarında hayat, göç, trafik, suç istatistikleri konusunda katkı verilmektedir.
21) Trans-Avrupa Şebekeleri :
Fasıl müzakerelere açılmıştır.
Faslın çalışmaları kapsamında Bakanlığımız Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Daire Başkanlığı çalışmalarda yer almaktadır.
22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu :
Fasıl müzakerelere açılmıştır.
Bu çalışmalar kapsamında 2008 UP’de Bakanlığımızın mevzuat uyum taahhüdü ve yılı aşağıdaki gibidir.
• 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, İçişleri Bakanlığı Planlama Uzmanlığı Yönetmeliği, İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlükleri Kuruluş Görev ve Çalışma Yönetmeliği ile ilişkili diğer ikincil ve üçüncül düzenlemeler (2009) Bu kapsamda çalışmalar devam etmektedir.
27) Çevre :
Fasıl müzakerelere açılmıştır.
Bu çalışmalar kapsamında 2008 UP’de herhangi bir mevzuat veya kurumsak kpaiste geliştirme taahhüdümüz bulunmamaktadır. Su kalitesi, doğa koruma ve atık yönetimi konularında Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü ve Bakanlığımız bağlı kurumu Sahil Güvenlik Komutanlığı çalışmalara katkı sağlamaktadır.
28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması :
Fasıl müzakerelere açılmıştır.
Fasıl çalışmaları kapsamında Tüketicinin Korunması Hakem heyetlerinin çalışmaları kapsamında katkı sağlanmaktadır.
29) Gümrük Birliği :
Kıbrıs sorununun çözümü faslın açılış kriteridir. Uyuşturucu ve tehlikeli maddelerin taşınması ve güvenliği konularındaki çalışmalara destek verilmektedir.
31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları :
Terörizmle mücadele konusunda katkı sağlanmaktadır.
32) Mali Kontrol :
Fasıl müzakerelere açılmıştır.
Bu fasıl kapsamında Bakanlığımız sorumluluğundaki çalışmalar 24 Nolu Adalet Özgürlük ve Güvenlik faslıyla birlikte yürütülmekte olup, Avro’nun sahteciliğe karşı korunmasında Ulusal İrtibat Noktası ( NCO) Emniyet Genel Müdürlüğü İnterpol Europol Sirene Daire Başkanlığı bünyesinde kurulmuştur.
İş akışının sağlanması taahhüdümüz çerçevesinde ilgili Bakanlık Genelgesi çıkarılmış olup, çalışmalar devam etmektedir.